Bij een bezoek aan het plaatselijk museum - museum Jan Cunen te Oss - vond ik een boek in het afsluitende winkeltje: "Denk als een kunstenaar", van de euteur van "Dat kan mijn kleine zusje ook". Dit leek me een interessant boek, over Wat heb ik geleerd van dit boek? Denk als een kunstenaar van Will Gompertz
Gewoon doen
Wat is creativiteit?
"Kunstenaars wachten niet tot iemand ze toestemming geeft om te schilderen, schrijven, acteren of zingen; ze doen het gewoon!"
Het probleem is dat sommige mensen zichzelf wijsmaken dat ze niet creatief zijn. Geld ermee verdienen is niet het intellectuele en emotionele motief, maar wel een essentieel element. Met winst koop je vrijhied. Vrijheid geeft tijd. En tijd is voor een kunstenaar het waardevolste goed. Tijd om te verdwalen in gedachten, en op nieuwe ideeen te komen, die nog niemand had.
Kunstenaars maken van niets iets. Iets dat nog niet gezien is, of iets dat nog niet op deze manier gezien is.
"Luister, als ik linnen beschilder, is het meer waard dan wanneer het onbeschilderd is"
Dit maken kan een helende werking bewerkstelligen. Theaster Gaters, wonende in de vervallen South Side van Chicago, handelde vanuit zijn visie: "Scheppende handelingen moeten destructieve daden compenseren". Door deze morele gedachte kan creatie een Robin Hood-achtige werking hebben. De echte macht van een kunstenaar - het gebruik van zijn creativiteit - is hiermee niet om er geld te verdienen, maar de wereld te kunnen veranderen.
Durf te falen
Op creatief gebied zijn mislukkingen even onvermijdelijk als onafwendbaar. Ze zijn een onlosmakelijk deel van het maakproces. De meeste kunstenaars streven naar perfectie, maar weten ook dat die onbereikbaar is. Daarom moeten ze aanvaarden dat hun werken tot op zekere hoogte een mislukking zijn. Plato zei al: "Het spel is niet eerlijk". Als je dit laat doordringen, besef je dat mislukken daarmee direct alle betekenis verliest, en dus eigenlijk niet bestaan. Het gevoel een mislukking te maken of te zijn is daarmee niet los te zien van een creatief proces. Niet prettig, maar wel een essentiele conclusie.
"Een mislukking is niet hetzelfde als een fout, maar een fout kan wel leiden tot iets wat op het eerste gezicht op een mislukking lijkt."
Thomas Edison experimenteerde zijn leven lang tot hij de gloeilamp uitvond. Hij concludeerde echter geen een keer dat zijn experiment mislukt was. Hij stelde vast dat hij duizend manieren had gevonden die niet werkten, maar dat als hij alle onbruikbare manieren elimineerde, hij vanzelf die ene werkende manier wel vond. Creativiteit was een proces van experimenteren en aanpassen, vallen en opstaan.
Een andere manier om te durven falen is dat niet altijd te proberen een compleet product te maken, maar te durven terug te redeneren tot de kern. Mondriaan schilderde eerst vergezichten, maar op het moment dat hij terugging naar wat hij het leukste en belangrijkste vond, pas toen kon hij vooruitgang boeken. Deze uiting van je eigen, persoonlijke reactie op de wereld om je heen, met je eigen persoonlijke techniek en stijl is meerstal niet snel of makkelijk te vinden. Deze stem vinden is vaak toeval... Dit vinden is te bereiken door alle kansen aan te pakken. De slechtste boeken te lezen of de willekeurigste straten in te lopen. Je unieke stem ligt ergens verscholen. Om hier uit te komen moet je te weten komen wat je wil communiceren.