Mijn kleurenblindheid is vaak een lastig te begrijpen onderwerp voor anderen. Wat zie ik dan, en voornamelijk "Welke kleur is dit dan?". Om wat duidelijkheid te scheppen in mijn vorm van kleurenblindheid, hoe ik de wereld zie en hoe ik ervoor zorg dat dit me zo min mogelijk beperkt, heb ik een pagina opgesteld waarin ik probeer antwoord te geven op die vragen.
Mijn type kleurenblindheid
Er zijn verschillende vormen van kleurenblindheid, dit heeft te maken met de kegeltjes en staafjes waar je bij biologie vast wel eens over hebt gehoord. De staafjes zorgen dat we lichtheid kunnen zien. De kegeltjes zorgen voor gevoeligheid voor 3 kleurenspectra: rood, groen en blauw.
Bij mijn type kleurenblindheid, deuteranomalie, is de gevoeligheid van de groene kegeltjes verschoven richting rood, waardoor deze meer overlapt met de gevoelheid van de rode kegeltjes, en minder met de blauwe kegeltjes. Hierdoor neem ik kleuren in het rode en groene spectrum al snel waar als een mix van bruin, en is paars moeilijk te onderscheiden van blauw.
Het is een afwijking waar je weinig over hoort, al heeft 1 op de 12 mannen hier last van. Omdat deze afwijking gedragen wordt op het X-chromosoom en het recessief is, is de kans veel kleiner dat vrouwen dit hebben, namelijk 1 op de 200.
Wat kan ik hierdoor niet?
Sommige kleuren zijn lastiger te zien, maar eigenlijk ben ik nog niks tegengekomen wat ik echt niet kan.
Bij mijn studie elektrotechniek liep ik vaak aan tegen de kleurcodering op weerstanden. Deze dunne, gekleurde ringetjes in bruin, rood of oranje en paars of blauw waren niet te onderscheidenvoor mij. Gelukkig kun je weerstanden prima meten met een multimeter. Door het meetbaar te maken, had ik de kleurcodering niet nodig.
In werkzaamheden waarbij ik drukwerk moest opmaken, zorgde ik ervoor dat ik bewuster met de kleurstalen bezig was, zodat de kleuren altijd aan een vaste waarde hingen. Zo was de huisstijl van het bedrijf waar ik werkte paars, een kleur die ik niet zie. Door deze kleur in RGB-, CMYK- en RAL-waarden vast te leggen, kon ik controleren of het de juiste kleuren waren. Daarnaast kon ik ook na exporteren bij de drukker aangeven dat een kleur na export aan een bepaalde kleur moest voldoen.
Hoe ga ik hiermee om?
Zoals hierboven te lezen is, zoek ik mijn oplossingen. Om hierbij te komen moest ik een goed besef hebben van mijn beperking. Dit besef komt door de jaren, en door kleuren te kunnen reconstrueren vanuit bijvoorbeeld RGB-waarden of hun plek in het kleurenspectrum heb ik een gevoel gekregen bij kleuren.
Met een beperking ga je ook minder vanuit dat zintuig beredeneren, en worden andere zintuigen diepgaander gebruikt. Zo merk ik dat ik meer kijk naar contrastverschillen.
Een aantal hulpmiddelen die ik nog vaak gebruik en die me helpen bewuster te zijn van mijn beperking zijn de volgende:
Enchroma
De Enchroma-bril heeft lenzen die specifieke golflengtes aan licht sterker en minder sterk filteren. Hierdoor zijn sommige kleuren (rood, groen, blauw) intenser en worden de probleemgebieden (tussen rood en groen) wat onderdrukt. Dit heeft wat training nodig gehad toen ik de bril voor het eerst opzette: ik zag kleuren op een manier die ik nog nooit had gezien, en het verschil tussen groene blaadjes en rode rozen was nog nooit zo duidelijk. In eerste instantie gaf dit een rare hoofdpijn, maar na een aantal weken leert je hoofd werken met deze informatie.
Windows 11 kleurenfilter
Windows biedt een van de beste kleurenfilters die ik in besturingssystemen ben tegengekomen: het overdrijft probleemkleuren, waardoor verschillen tussen kleuren duidelijker worden. Andere systemen bieden kleurfilters die een minder prettig plaatje tonen, waarbij rood (lichter) roze wordt en groen (donkerder) donkergroen wordt. Dit geeft echter een raar vertekend beeld.
Hoe kom je erachter?
Het lijkt alsof iedereen van zichzelf wel weet dat ze kleurenblind zijn. Het aparte is dat best veel mannen kleurenblind zijn, en hier eigenlijk nooit bewust van zijn geweest. De beste manier om hier achter te komen is om te vragen welke kleur appelmoes of pindakaas is. Is het antwoord groen, dan heb je te maken met een Deuteranoop.
Conclusie
Door dit overzicht is duidelijk dat ik deuteranopia heb. Ik heb inzichtelijk gemaakt hoe ik hiermee anders kijk dan het overgrote deel van de mensheid en hoe me dit anders laat kijken naar de wereld. Mijn leergierigheid naar de achtergrond hiervan en analytisch denken in oplossingen en de juiste hulpmiddelen vinden komen hierin naar voren. Als laatste geef ik jou als lezer een onderwerp de kennis om de mensen om je heen te bevragen over kleurenblindheid, door te vragen over appelmoes.